به چه مواردی در پایان نامه نمره تعلق می‌گیرد؟
دانشجویان مقطع دکتری برای انجام پایان نامه خود قبل از داوری توسط اساتید محترم بهتر است از چگونگی نمره دهی، اطلاعات لازم را کسب نمایند. یکی از روش‌های برگزیده برای این منظور استفاده از تجربیات استاد راهنما است. روش دیگر گرفتن اطلاعات از آموزش دانشگاه و آشنایی با اساتید و گروه داوری می‌باشد؛ چرا که ممکن است اساتید غیر از موارد علمی کمی هم سلیقه ای و احساسی عمل کرده و نسبت به سابقه علمی خود قضاوت نمایند، بنابراین باید به این موارد قبل از جلسه دفاع دقت داشت و تحقیق کرد که اساتید داور چه مواردی را برای نمره دهی مد نظر قرار خواهند داد.
معمولاً یکی از مواردی که خیلی برای داوران مهم است و مورد توجه قرار می‌دهند، نوآوری تحقیق بوده و جدید بودن موضوع پژوهش پایان نامه دکتری برای ایشان، جهت نمره دادن از درجه بالایی برخوردار می‌باشد. یعنی هر چه موضوع رساله دکتری به علم روز پرداخته و مشکل کنونی جامعه را در نظر گرفته باشد، به طور معمول برای داوران جذاب‌تر خواهد بود؛ زیرا یکی از اهداف مهم رساله دکتری رفع دغدغه های جامعه است. حتماً اولین سئوال داوران هدف از انجام تز دکتری هست؛ پس چه بهتر که دانشجو قبل از اساتید این سئوال را از خود پرسیده باشد که به چه هدفی این تحقیق را انجام داده و نوآوری کارش در چیست؟ کار انجام شده و روش تحقیق با کارهای قبلی چه تفاوتی دارد؟ اگر پاسخ این سئوالات را از قبل پیش بینی و آماده کرده باشید، دیگر موقع ارائه آن، دستپاچه نخواهید شد.
مورد بعدی که برای هیئت داوران بسیار مهم می‌باشد و از این قسمت سئوالات زیادی توسط اساتید پرسیده خواهد شد، کیفیت و چگونگی تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده‌های تحقیق است. این که دانشجو چه روش تحقیقی را برای پژوهش خود در نظر گرفته است و آیا روش انتخابی با موضوع پایان نامه دکتری مطابقت دارد یا این که از روش نامناسبی برای بررسی و تحلیل پژوهش استفاده شده که به نسبت آن حتماً نتیجه ای هم که در آخر عاید می‌شود، درست نخواهد بود.
یکی دیگر از موارد مهم برای استادان حاضر در جلسه دفاع پایان نامه دکتری، نحوه ارائه دانشجو و کیفیت بیان مطالب و رعایت موقعیت و زمان توسط دانشجو هست که هر مطلب به نسبت درجه اهمیت آن به اندازه اشاره شده و موقعیت دانشجو در موقع بیان مطالب با توجه به رعایت زمان لازم برای ارائه آن توسط دانشجو در نظر گرفته شده باشد.
غیر از مطالب فوق الذکر، شکل ظاهری رساله دکتری از نظر رعایت شیوه نامه دانشگاه مربوطه، رعایت فصل بندی مناسب با عنوان‌های درست، کیفیت نگارش و رعایت موارد انشایی و املایی از جمله رعایت علائم، اصطلاحات، پاراگراف‌ها، جداول، نمودارها و… مهم بوده و برای نمره دهی جلب توجه خواهد کرد. مهمتر از همه این‌ها رعایت اصول و قواعد گزارش نویسی به صورت علمی و در نظر گرفتن انسجام مطالب و ترتیب قرارگیری متون و عناوین مربوطه مواردی هست که داوران برای آن اهمیت بسیاری قائل هستند.
قابل ذکر است تسلط دانشجو به مطالب مندرج در پایان نامه و شیوه بیان و روانی کلام بسیار تأثیرگذار است. قبل از جلسه دفاع بهتر است تمرین داشته و از خود فیلم تهیه کنید تا اگر ضعف یا خطایی هست، برطرف گردد. چه بهتر است چند بار پاورپوینت جلسه دفاع را مرور کرده و اسلاید به اسلاید آن را به صورت عملی چک کنید که موقع اجرا مشکلی پیش نیامده و موجبات نگرانی را ایجاد نکند.
قسمتهای مختلف کاربرگ ارزشیابی داوران و نحوه نمره دهی پایان نامه
بهتر است قبل از جلسه دفاع پایان نامه دکتری، کاربرگ مربوط به ارزشیابی داوران را از سایت دانشگاه دانلود و با قسمتهای مختلف آن و نحوه نمره دهی آشنا باشید، زیرا به شما در چگونگی ارائه هر چه بهتر مطالب، کمک خواهد کرد.
اولین بند کاربرگ ارزشیابی مربوط به مشخصات دانشجو می‌باشد. شامل نام و نام خانوادگی؛ شماره دانشجویی؛ رشته و گرایش؛ تاریخ دفاع؛ نام اساتید راهنما و مشاور و نماینده تحصیلات تکمیلی و نهایتاً عنوان رساله مورد تحقیق است.
بند دوم مربوط به مشخصات فردی هیأت داوران شامل نام و نام خانوادگی داور، مرتبه علمی، محل خدمت و سمت در هیأت داوران است.
قسمت بعدی جدولی هست که در آن موارد نمره دهی به صورت شفاف ذکر شده و داوران طبق در نظر گرفتن مشخصات بند بند آن و کیفیت اجرای دانشجو برای هر قسمت نمره مناسب را قرار خواهند داد. این موارد شامل کیفیت علمی رساله، ارزیابی پیشینه تحقیق، نگارش و سازماندهی مطالب درج شده در رساله، پاسخ به سئوالات و ارائه شفاهی دانشجو و نهایتاً دستاوردهای علمی دانشجو که قبلاً انجام و به چاپ رسیده، می‌باشد.
مجموع نمرات ذکر شده، در برخی از دانشگاه‌ها و با شرایط و موارد خاص، با در نظر گرفتن نمره تشویقی که از طرف اساتید برای مقالات علمی در کیفیت و درجات عالی، برای دانشجو در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند به عدد 21 برسد، ولی سقف نمره پایان نامه دکتری همان عدد 20 منظور می‌گردد. در کل ارزیابی نمره نهایی رساله دکتری بر اساس نظرات هیأت داوران با رتبه بندی: قبول با درجه عالی، خیلی خوب، خوب و مردود مشخص می‌شود که در آن به طور معمول درجه عالی نمراتی مثل 20 یا 19، رتبه خیلی خوب نمره بین 18 تا 17، خوب نمره بین 17 تا 16 و مردود نمره پایین تر از 16 است.
در برگه ارزشیابی قسمتی در نظر گرفته شده تا اگر پایان نامه نیاز به اصلاحات داشته باشد یا این که به تشخیص داوران نقصی در تحقیق وجود داشت، ثبت گردیده و به اطلاع دانشجو برسد و بعد از آن دانشجو موظف است پس از رفع مشکلات ذکر شده زیر نظر استاد راهنما و دیگر اساتید داور و مشاور فایل تکمیل شده را در قالب نسخه word و نسخه pdf به دانشگاه تحویل نماید. قسمتی هم جهت محاسبه نمره برای اختراعاتِ تأیید شده، مقالات به چاپ رسیده در ژورنال‌ها یا مجلات معتبر (با درجات Q1-Q2 – Q3 -Q4 یا علمی)، چاپ کتاب و یا استخراج مقاله از رساله دکتری در نظر گرفته می‌شود که هر کدام رِنج نمره خاص خود را خواهند داشت.
چه نکاتی برای دریافت نمره بهتر پایان نامه باید رعایت شود؟
جهت دفاع از پایان نامه دکتری نیاز است معیارهایی از اساتید و داوران حاضر در جلسه در نظر داشته باشید؛ زیرا استادان بر اساس همان معیارها نمره دهی خواهند کرد. به عنوان مثال کیفیت شفاهی دفاع مانند روانی جملات، فن بیان، شیوه تنظیم مطالب و رعایت زمانبندی و ارائه سمینار تقریباً 2 نمره از دفاع را دربر خواهد گرفت. بنابراین در نظر بگیرید که میزان اهمیت هر مطلب با نوع بیان شما و میزان زمانی که برای آن در نظر می‌گیرید مشخص خواهد شد و اگر مطالب به درستی بیان نشود، کیفیت علمی و کیفیت نگارشی رساله دکتری زیر سئوال رفته و زحماتی که برای آن کشیده‌اید، به هدر خواهد رفت.
برای رعایت ظواهر امر دقت لازم را داشته باشید. جذاب باشید و با شور و نشاط صحبت کنید. داوران حاضر در جلسه انسان هستند و اولین چیزی که مشاهده خواهند کرد ظاهر شما و لحن و شروع صحبت شماست. هر چه این موارد گیراتر باشد، روی اساتید تأثیر بیشتری خواهید داشت و بار علمی پژوهش شما بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. مثلاً روش جمع آوری اطلاعات و داده‌های تحقیق، روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و شیوه استفاده از نرم افزار مناسب تحقیق، بیان یافته‌های پژوهش و نتیجه ای که از مطالعه شما به دست آمده است و نهایتاً اگر پیشنهادی برای تحقیقات آتی داشته باشید، کیفیت همگی آن‌ها، علاوه بر میزان دانش و کاربرد علمی، به بیان و میزان زمانی که برای هر مورد می‌گذارید، می‌تواند توجه داوران را به خود جلب کند.
به هر آن چه تحقیق کرده و مورد پژوهش قرار داده‌اید، قبل از دفاع اطمینان حاصل کنید، چرا که میزان اطمینان شما از مطالبی که قرار است ارائه دهید، برای داوران مهم است. آن قدر از تز دکتری خود مطمئن باشید که اگر موردی خلاف تحقیق شما توسط اساتید پرسیده شد، بتوانید از مطلب خود دفاع خوبی را داشته باشید؛ ولی این دلیل نمی‌شود هر موردی که از طرف ایشان مطرح می‌شود موجب مخالف شما قرار گیرد. بنابراین علمی و مستند صحبت کنید، زیرا قسمت کیفیت علمی انجام رساله دکتری که معمولاً شامل بررسی پیشینه تحقیق و روش گردآوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل مطالب، مؤثر بودن نوآوری پژوهش، میزان تحقق اهداف و بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات و پاسخ درست به سئوالاتی که از هر کدام از این قسمت‌ها توسط حاضران در جلسه مطرح می‌شود، بیشترین قسمت نمره را به خود اختصاص خواهد داد.
نمره دستاوردهای علمی و مقالات
در جلسات دفاع پایان نامه دکتری در دانشگاه‌ها، 2 بارِم از 20 نمره کلی به انضمام یک نمره تشویقی به دستاوردهای علمی، مقالات و کتاب‌های چاپ شده، اختراعات و استخراج مقاله از رساله دکتری اختصاص خواهد یافت. برای نحوه نمره دهی این قسمت، حتماً از دانشگاه استعلام بگیرید و جدول نمره دهی را از دانشگاه دریافت کنید تا بتوانید برنامه ریزی درستی برای گرفتن این 3 نمره داشته باشید.
توجه داشته باشید این نمره به مقالاتی که به چاپ رسیده و پذیرش قطعی گرفته‌اند تعلق خواهد گرفت. یعنی مقالات چاپ شده در مجلات نامعتبر که در لیست سیاه مراجع علمی و دانشگاه‌ها قرار دارند، از درجه اعتبار برای نمره دهی ساقط بوده و رتبه ای به آن تعلق نخواهد گرفت.
یکی از قسمتهای تأثیرگذار در نمره دهی پایان نامه و معدل کارشناسی ارشد یا دکتری غیر از چگونگی دفاع از پایان نامه یا رساله خود، همین نمره مربوط به بخش پژوهشی مقالات و دستاوردهای علمی یا ثبت اختراعات در رشته‌ها و گرایش‌های مختلف است. البته شیوه ارزشیابی در مقطع کارشناسی با مقطع دکتری کمی تفاوت دارد.
در مقطع کارشناسی ارشد، شیوه ارزشیابی دستاوردهای علمی شامل چاپ یا پذیرش مقاله علمی در نشریه علمی پژوهشی، علمی ترویجی، نشریه نمایه شده معتبر ملی یا بین المللی می‌باشد. مورد قابل ارائه دیگر مقاله کامل یا خلاصه مقاله در سمینارهای ملی یا بین المللی است. حتی در بعضی موارد ارائه و پذیرش مقاله در سمینارهای داخلی دانشگاه هم مورد قبول واقع می‌شود. به طور قطع مشاوره با استاد راهنما، قبل از جلسه دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد، کمک بزرگی خواهد بود برای این که دانشجو متوجه شود کدام یک از دستاوردهای علمی خود را که در ژورنال به چاپ رسیده یا در همایش یا کنفرانس ارائه شده، برای گرفتن نمره‌ی بهتر، در فرم مربوطه درج نموده و به نماینده تحصیلات تکمیلی ارائه دهد.
در مقطع دکتری شیوه ارزشیابی مقاله برای جلسه دفاع از رساله به جهت گرفتن 2 نمره و یک نمره تشویقی، کمی متفاوت بوده و شامل پذیرش یا چاپ مقالات در مجلات ISI دارای ضریب یا فاقد ضریب تأثیر می‌باشد. یا این که پذیرش و چاپ مقاله در مجلات نمایه شده در پایگاه‌ها یا مجلات علمی پژوهشی معتبر چه در ژورنال‌های انگلیسی زبان یا خارجی و چه انتشار یافته در داخل ایران، چاپ مقاله یا چکیده مقاله در مجموعه مقالات همایش‌های بین‌المللی خارجی یا داخلی و یا ملی و بین المللی، که امکان کسب نمره را آسان‌تر می‌کند. همچنین در بعضی از رشته و گرایش‌ها مواردی مانند مسابقات و جشنواره‌های بین المللی یا داخلی، ثبت اختراع یا اکتشاف، نظریه علمی، استخراج مقاله از تز دکتری، چاپ کتاب مرتبط یا حتی اثر هنری درخور توجه می‌تواند نظر داوران و اساتید را برای اخذ 2 نمره یا نمره تشویقی جلب نماید.
مؤسسه «آسان پی اچ دی» در امر چاپ مقالات در ژورنال‌های معتبر فعال بوده و امکان این را دارد که در زمینه مشاوره و راهنمایی دانشجویان برای چگونگی این منظور راهکارهای مناسب و قابل انجام را در اختیار دانشجویان مشتاق و متقاضی قرار دهد و راه را برای آن‌ها هموارتر گرداند.
نحوه محاسبه نمره نهایی در رساله دکتری یا پایان نامه کارشناسی ارشد
با علم به این که نمره پایان نامه در معدل کل تأثیرگذار خواهد بود، اطلاع از نحوه محاسبه نمره نهایی تز دکتری یا پایان نامه ارشد، به دانشجو برای برنامه ریزی دقیق‌تر و تصمیم گیری بهتر کمک خواهد کرد.
نمره نهایی پایان نامه ارشد یا رساله دکتری از مجموع نمرات حاصله از ارزیابی قسمت‌هایی مانند: نحوه نگارش و تنظیم مطالب؛ نوآوری موضوع و عنوان و محتوای پژوهش؛ کیفیت و کمیت منابع و رفرنس‌ها و ارجاعات استفاده شده در تحقیق و به روز بودن منابع؛ نحوه تحلیل مطالب و نتیجه گیری درست و مناسب با توجه به هدف اولیه پژوهش؛ استفاده به جا و مناسب از جداول، نمودارها، فرمول‌ها، نقشه‌ها، شکل‌ها و مدل‌ها برای تشریح درست اطلاعات و داده‌ها مخصوصاً استفاده از نرم افزار مناسب برای ارائه آن‌ها؛ ارائه پیشنهادات و نظرات جدید برای تحقیقات بعدی؛ مقایسه مستند و علمی نتایج پژوهش با یافته‌های دیگران؛ استفاده از وسایل آموزشی و تکنولوژی به روز، جهت ارائه پایان نامه در جلسه دفاع، مثل تهیه پاورپوینت؛ توانایی پاسخگویی درست، علمی و به جا در برابر سئوالات و پرسش‌های داوران، اساتید و حاضران در جلسه؛ ارزیابی مدیریت پژوهش پایان نامه می‌باشد که مجموع این نمرات حداکثر به 18 نمره خواهد رسید. 2 نمره مربوط به دستاوردهای علمی است که باید در مهلت مقرر بعد از جلسه دفاع به نماینده مربوطه ارائه و نمره مناسب پس از ارزشیابی اخذ شده و مجموع نمرات حداکثر به 20 می‌رسد.
برای دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید با مشاوران مجرب مؤسسه «آسان پی اچ دی» تماس حاصل فرموده و راه را برای خود هموارتر گردانید.
