مقدمه
انجام پایان‌نامه دکتری و ثبت رساله، غول مرحله آخر گرفتن مدرک دکتری در هر رشته‌ای محسوب می‌شود بنابراین مسئولیت تک‌تک دانشجویان تحصیلات تکمیلی این است که به‌طور منظم، سازماندهی‌شده و در زمان تعیین‌شده، تز دکترا یا ارشد خود را به دانشگاه مربوطه ارائه دهند. برای اینکه بتوانید پایان‌نامه دکتری خود را به نحو احسن انجام دهید باید قبل از هر کاری برای پایان‌نامه خود، عنوان مناسب انتخاب کنید چراکه مراحل بعدی انجام پایان‌نامه، بستگی به عنوانی دارد که در ابتدای کار برگزیده‌اید. همچنین انتخاب موضوعی که تسلط بیشتری به آن دارید، ازجمله مواردی است که درصد موفقیت شما را افزایش می‌دهد. همان‌طور که میدانید انجام پایان‌نامه دکتری زمان زیادی می‌طلبد، علاوه بر آن دانشجو باید اطلاعات و تجربه‌ی کافی برای نوشتن آن داشته باشد. دانشجو باید به‌قدری بر محتوا و مطالبی که در پایان‌نامه خود آورده است؛ مسلط باشد که در پایان بتواند به‌خوبی از آن دفاع کند.
هر دانشگاهی برای پایان‌نامه‌هایی در مقطع دکتری که قرار است توسط دانشجویان انجام شود، فرمتی در نظر می‌گیرد و در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، فرمت پایان‌نامه به دانشجو کمک می‌کند تا به‌طورکلی با طرح پایان‌نامه آشنا شود و بر اساس آن به انجام پایان‌نامه بپردازد؛ بنابراین با توجه به اینکه فرمت هر دانشگاهی متفاوت است، شما باید در تمام مراحل انجام پایان‌نامه دکتری، به فرمت موردنظر مراجعه کرده و در همان قالب به نگارش بپردازید.
با توجه به پیشرفت و گسترش سازمان‌ها و منابع اطلاعاتی، موسسه‌های زیادی وجود دارند که درازای دریافت مبلغی تعیین‌شده به نگارش پایان‌نامه‌ی شما می‌پردازند. ازآنجایی‌که انجام پایان‌نامه دکتری نسبت به پایان‌نامه ارشد نیازمند توجه و حساسیت بیشتری است، به‌راحتی نمی‌توان به هر موسسه‌ای اطمینان کرد. برای اینکه از صحت کار مطمئن شوید، بهتر است از قبل از واگذاری پایان‌نامه خود به هر شرکتی، از وجود متخصصین و کارشناسان مجرب در زمینه نگاش پایان‌نامه دکتری اطمینان حاصل کنید.
در ادامه به‌صورت مختصر به گام‌های نوشتن پایان‌نامه اشاره می‌کنیم.
گام اول؛ انتخاب موضوع مناسب برای رساله
همان‌طور که در ابتدای مقاله نیز گفته شد، شما با انتخاب موضوعی که بر آن تسلط دارید، نصف مسیر موفقیت در نوشتن پایان‌نامه خوب را طی کرده‌اید.
گام دوم؛ نگارش مقدمه‌ی مختصر و مفید
همان‌طور که میدانید، مقدمه متنی است که در ابتدای هر پایان‌نامه یا محتوایی می‌آید که هدف از آن اشاره‌ی کوتاه به موضوع محتوا است. ازآنجایی‌که خواننده وقتی پایان‌نامه‌ی شما را باز می‌کند، ابتدا با مقدمه‌ی شما روبرو می‌شود، بهتر است مقدمه را طوری بنویسید که خواننده پس از خواندن آن به خواندن ادامه‌ی محتوایتان ادامه دهد. مقدمه معمولاً شامل توضیحاتی کوتاه درباره موضوع انتخابی مقاله است.
گام سوم؛ نوشتن پیشینه‌ی تحقیق و تاریخچه
پیشینه‌ی تحقیق و تاریخچه درواقع نوعی سند برای پایان‌نامه شما محسوب می‌شوند. در این مرحله شما باید اطلاعاتی راجع موضوعی که قرار است، بنویسید، جمع‌آوری کنید ولی این اطلاعات در مورد تحقیقاتی است که قبل از شما روی موضوع انتخابی شما کار شده است. درواقع شما باید مقالات و متونی را که هم موضوع با پایان‌نامه شما هستند؛ مطالعه کنید و شرح مختصری از آن‌ها را در این قسمت بیاورید. بهتر است مواردی را بررسی کنید که به ثبت رسیده و معتبر هستند.
نکته قابل‌توجه این است که شما باید قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، با اصول و قواعد نگارشی آشنا شوید. اینکه تعداد پاراگراف یا کلمات موردنیاز برای هر قسمت چقدر باشد یا به کار بردن چه کلماتی مناسب هست یا نیست، ازجمله مواردی هستند که شما می‌توانید با مراجعه به مقالات و پایان‌نامه‌های معتبر، یاد بگیرید. البته برای اینکه کار خود را راحت‌تر کنید، می‌توانید از متخصصان در این رشته نیز کمک بگیرید.
گام سوم، انتخاب روش تحقیق
در این مرحله شما باید روشی را که قرار است با آن به انجام پایان‌نامه بپردازید و اطلاعات جمع‌آوری کنید؛ انتخاب کنید. با توجه به اینکه رشته‌های افراد متفاوت است و موضوع پایان‌نامه‌ها با همدیگر فرق می‌کند، روش‌های انتخابی نیز متفاوت خواهد بود. شما در این قسمت باید تمامی ابزار، روش‌ها، تجهیزات و … را مشخص کرده و نگارش کنید. حجم مطالب این قسمت به نسبت کمتر از دو گام گفته‌شده است. در این گام‌ها هرچقدر که بیشتر پیش می‌رویم، بیشتر محتوای پایان‌نامه را شفاف می‌کنیم.
گام چهارم؛ تحلیل داده های رساله
این قسمت را با مقدمه‌ای راجع موضوع موردنظر شروع می‌کنیم و ذکر می‌کنیم که هدف از انجام پایان‌نامه ما چه بوده است. سپس داده‌هایی را که پس از انتخاب روش تحقیق و انجام تحقیق به دست آورده‌ایم را بررسی می‌کنیم. درواقع در این قسمت ما باید به پاسخ پرسش‌هایی که در ابتدای پایان‌نامه داشتیم، برسیم و فرضیه‌های خود را تائید یا رد کنیم. قسمت اعظم فعالیت ما در این مرحله می‌باشد چراکه با تحلیل داده‌ها، اعتبار کار ما افزایش می‌باید.
گام آخر؛ نتیجه‌گیری
نتیجه‌گیری همان‌طور که از نامش مشخص است باید شامل خلاصه‌ای از مطالب و محتوای گفته‌شده در کل پایان‌نامه باشد. در این قسمت ابتدا مشخصاتی از موضوع و اهداف پایان‌نامه را بیان می‌کنیم، سپس به تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست‌آمده می‌پردازیم، درواقع باید مفهوم کلی پایان‌نامه را به درک خواننده برسانیم. علاوه بر این نتیجه کلی پایان‌نامه را به زبان خودمان نیز می‌نویسیم.
نتیجه‌گیری می‌تواند شامل صحبت راجع یافته‌های پایان‌نامه نیز باشد، همچنین می‌توانیم یافته‌های خود را با نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش‌های مشابه نیز بررسی کرده و ذکر کنیم.
در پایان نیز باید به‌طور دقیق و کامل منابعی را که در تمامی مراحل از آن‌ها کمک گرفته بودیم، ذکر کنیم؛ با این کار ضمن اینکه حقوق صاحبان اثر را حفظ می‌کنیم، ارزش و اعتبار محتوای خود را بالا می‌بریم.
همان‌طور که میدانیم، اکثر پایان‌نامه‌ها دارای بخشی به نام پیوست هستند، در این بخش شما می‌توانید عکس، فیلم و حتی فایل‌هایی که در قسمت روش تحقیق از آن‌ها کمک گرفته‌اید، به پایان‌نامه خود پیوست دهید.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم به‌صورت خلاصه، مراحل انجام یک پایان‌نامه خوب را برای شما شرح دهیم. برای انجام پایان‌نامه‌ای که بتواند امتیاز لازم جهت دریافت مدرک دکتری کسب کند؛ دانشجو به انرژی، مهارت و دانش زیادی نیاز دارد چراکه انجام چنین پایان‌نامه‌ای به‌مراتب سخت‌تر و حساس‌تر از دیگر پایان‌نامه‌ها است و نباید در هیچ کدام از مراحل انجام آن سستی کرد. شما می‌توانید با کمک گرفتن از متخصصین در این زمینه، نگارش پایان‌نامه خود را راحت‌تر کنید.
